Begin oktober 2015 was het mogelijk, indien je vrijwilligerswerk doet bij een natuurorganisatie, om een Groen en Doen voucher aan te vragen. De voucher met een waarde van € 1000,00 moest besteed worden aan een groene opleiding/cursus.
Er waren maar 795 vouchers te vergeven, dus je moest er snel bij zijn! Gelukkig heb ik een voucher weten te bemachtigen en heb deze gebruikt voor het cursusweekend korstmossen van de BLWG. Samen met Lilith heb ik me aangemeld voor dit cursusweekend.
Het weekend vond plaats in en rond Zorgvlied (Drenthe). Zorgvlied ligt namelijk aan de rand van het Drents-Friese Wold, een groot natuurgebied op de grens van Drenthe en Friesland.
Op vrijdagochtend werden we ontvangen in hotel Villa Nova en kregen daar meteen uitleg over korstmossen en hoe korstmossen gedetermineerd kunnen worden.
Cursusleiders waren Laurens Sparrius en André Aptroot, beide heren zijn full-time bezig met (korst)mossen en dus bedreven in het op naam brengen van korstmossen.
’s Middags gingen we meteen op stap richting het Aekingerzand, een groot stuifzand gebied waar veel Cladonia’s te vinden zijn.
Meteen bij de eerste boomstronk ging iedereen op de knieën en werden de aanwezige korstmossen met een loep bekeken.
De Latijnse en Nederlandse namen vlogen letterlijk om de oren, zo snel werden de soorten door André en Laurens op naam gebracht.
Soorten zoals Purper geweimos (Pseudevernia furfuracea) en Rood bekermos (Cladonia coccifera) kregen we te zien.
Op de zandheuveltjes was het telkens een meter lopen en we kregen weer een ander soort korstmos te zien.
’s Avonds was het tijd om met de binoculair en microscoop de soorten die we verzameld hadden op naam te brengen. Daarbij kun je een determinatietabel gebruiken, maar ook chemische testen uitvoeren.
Zo zijn er 3 chemische testen; C – bleekwater, K – kaliloog en P – para-fenyleendiamine. Door een druppel op de korstmossen te laten vallen, krijg je in sommige gevallen een kleurreactie te zien. Dit is vooral handig wanneer soorten vrij sterk op elkaar lijken. Daarnaast is er ook test met UV licht, waarbij een korstmos kan oplichten. De determinatietabel, chemische testen en UV zorgen er voor dat je vrijwel alle soorten op naam kan brengen.
Zaterdagochtend was het tijd voor theorie over korstmossen en vaststellen hoe het met het milieu is gesteld. Zo nam het aantal korstmossen af door de zure regen. Maar de uitstoot van ammoniak door megastallen zorgt juist voor meer geel gekleurde soorten.
’s Middags was het tijd om op zoek te gaan naar korstmossen op bomen en om een klein onderzoek te houden tussen de soorten korstmossen in het centrum van Zorgvlied en vlakbij een boerderij.
Zo hebben we meer dan 18 soorten korstmossen op één boom gevonden!
Het ‘milieu’-onderzoek gaf een verrassend resultaat, in het dorp en bij de boerderij waren dezelfde soorten korstmossen te vinden. Maar verder weg van de boerderij nam het aantal ‘gele’ korstmossen toe. Een verklaring kan zijn dat het een vrij nieuwe boerderij betreft en dus de uitstoot van ammoniak nog niet aan te tonen is middels korstmossen.
De laatste dag gingen we op pad naar Berkenheuvel, onderdeel van het Drents-Friese Wold. André heeft hier in het verleden onderzoek gedaan naar de aanwezige soorten korstmossen en wist dus een aantal mooie soorten aan te wijzen.
Zo kwamen het hamsteroortje (Normandina pulchella) tegen en turflucifer (Cladonia incrassata). Maar ook het groot boerenkoolmos (Platismatia glauca).
Korstmossen hebben 4 groeiplaatsen; op steen, op de grond, op bomen of op boomstronken. Drie van de vier plekken hadden we al bekeken (grond, boomstronk en bomen), maar steen tref je in Drenthe vooral aan in de vorm van hunebedden.
Dus als afsluiting hebben we de korstmossen op de hunebedden bekeken.
Leuke bijkomstigheid van het weekend was dat ik onbewust een zeer zeldzame korstmos gevonden heb! Namelijk het bruin paardenhaarmos (Bryoria fuscescens), een soort die alleen nog op de Hoge Veluwe te vinden is. Maar nu dus ook in het Drents-Friese Wold gevonden is.
Het was een erg interessant en leuk weekend, met heel veel nieuwe termen en namen. Je kijkt nu heel anders naar bomen en naar de grond om te zien of er korstmossen groeien.
Tijdens mijn wandelingen kom ik ook veel korstmossen tegen, die ik nu (iets) makkelijker op naam weet te brengen. Korstmossen zijn soorten die je het hele jaar door kan vinden en lopen/vliegen niet weg. Ideaal om eens rustig naar te kijken hoe ze groeien en hoe ze er uit zien.
In de toekomst zullen er dus meer blogs volgens over korstmossen!
